હાઈલાઈટ્સ
ચંદ્ર પર સફળ સોફ્ટ લેન્ડિંગ પછી, રોવર ‘પ્રજ્ઞાન’ પૃથ્વી પર દરરોજ અપડેટ્સ મોકલી રહ્યું છે. ચંદ્રની સપાટી પર તેના ચાલુ અભ્યાસ દરમિયાન, ‘પ્રજ્ઞાન’ રોવરને ચાર મીટર વ્યાસના ઊંડા ખાડાનો સામનો કરવો પડ્યો. આ પછી રોવરને સૂચના મોકલવામાં આવી હતી. રોવરે માર્ગ બદલ્યો અને જોખમને ટાળીને નવી દિશામાં આગળ વધ્યું. આ ઘટના 27 ઓગસ્ટની છે, જેના વિશે ઈન્ડિયન સ્પેસ રિસર્ચ ઓર્ગેનાઈઝેશન (ISRO) એ સોમવારે જણાવ્યું હતું.
ઈસરોએ બે તસવીરો જાહેર કરી
ઈસરોએ તેને લગતી બે તસવીરો પણ જાહેર કરી છે. પ્રથમ ચિત્રમાં, નેવિગેશન કેમેરા દ્વારા, રોવર પ્રજ્ઞાનના માર્ગમાં કેટલો મોટો ખાડો છે તે જોઈ શકાય છે. જ્યારે રોવર તેના સ્થાનથી ત્રણ મીટર આગળ ગયો, ત્યારે આ ખાડો ત્યાં હાજર હતો. બીજી ઈમેજમાં, નેવિગેશન કેમેરા બતાવે છે કે કેવી રીતે રોવરે પાછળથી કોર્સ બદલ્યો અને હવે નવા પાથ પર આગળ વધી રહ્યો છે.
ચંદ્ર પર મોટા ખાડા
ચંદ્ર પર મોટી સંખ્યામાં વિશાળ ક્રેટર્સ છે. સદીઓથી સૂર્યપ્રકાશ ઊંડા ખાડાઓમાં પહોંચ્યો નથી. આ પ્રદેશોમાં તાપમાન માઈનસ 245 ડિગ્રી સેલ્સિયસ સુધી ઘટી જાય છે. ચંદ્રની સપાટી પર ઉલ્કા પડવાથી, જ્વાળામુખી ફાટવાથી કે અન્ય કોઈ કારણસર વિસ્ફોટ થવાને કારણે આ વિશાળ ખાડાઓ બને છે.
ચંદ્રની સપાટી ગરમ, અંદરનું તાપમાન 80 મીમી કરતા ઓછું
અગાઉ, ચંદ્રયાન-3ના ‘વિક્રમ’ લેન્ડરમાં ફીટ કરાયેલા પવિત્ર સાધને ચંદ્રના તાપમાન સાથે સંબંધિત પ્રથમ માહિતી મોકલી હતી. આ મુજબ, ચંદ્ર પર વિવિધ ઊંડાણો પર તાપમાનમાં ઘણો તફાવત છે. જ્યારે ચંદ્રની સપાટી 50 °C જેટલી ગરમ હોય છે, જ્યારે તમે સપાટીથી માત્ર 80 mm નીચે જાઓ છો ત્યારે તાપમાન માઈનસ 10 °C સુધી ઘટી જાય છે. ચંદ્રની સપાટી એક અવાહક દિવાલ જેવી છે, જે સૂર્યની ભીષણ ગરમીની અસરને સપાટીની અંદર પહોંચતા અટકાવવાની ક્ષમતા ધરાવે છે.
સપાટી પરના પાણીની શક્યતા
કેટલાક નિષ્ણાતો દાવો કરે છે કે તે એક સંકેત પણ છે કે ચંદ્રની સપાટીની નીચે પાણીના થાપણો હોઈ શકે છે. ISROએ રવિવારે આ નવી માહિતી વિશે લખ્યું છે કે ‘વિક્રમ’ લેન્ડરે ચંદ્રની સપાટીના થર્મો ફિઝિકલ એક્સપેરિમેન્ટ એટલે કે ચેસ્ટ ઇન્સ્ટ્રુમેન્ટ દ્વારા દક્ષિણ ધ્રુવની નજીક ચંદ્રના ઉપરના સ્તરનું તાપમાન પ્રોફાઇલ કર્યું છે. આ ચંદ્રની સપાટીના થર્મલ વર્તનને સમજવામાં મદદ કરી શકે છે.