ગુજરાતના નર્મદા જિલ્લામાં સ્થિત વિશ્વ વિખ્યાત સ્ટેચ્યુ ઓફ યુનિટી નજીકના પંચમુલી તળાવમાંથી અત્યાર સુધીમાં 194 મગરોને નીકાળી લેવામાં આવ્યા છે અને ગાંધીનગર અને ગોધરા ખસેડવામાં આવ્યા છે. આ કામ બે વર્ષથી વધુ સમયથી ચાલી રહ્યું છે; અને અંદાજ મુજબ હજી પણ મોટી સંખ્યામાં મગરો તે તળાવમાં છે. સ્ટેચ્યુ ઓફ યુનિટીમાં પ્રવાસીઓની સલામતીને ધ્યાનમાં રાખીને આ કામ કરવામાં આવી રહ્યું છે, કારણ કે અહીં પહોંચનારા પર્યટકો પણ પંચમુલી તળાવમાં નૌકાવિહાર કરવા જવા ઇચ્છે છે. પરંતુ, વહીવટીતંત્ર મગરની હાજરીને કારણે કોઈ જોખમ લેવા માંગતો નથી.
પંચમુલી તળાવમાંથી 194 મગરોને હટાવી દીધા
કેવડિયા ખાતે પંચમુલી તળાવ સરદાર વલ્લભભાઇ પટેલની વિશ્વની સૌથી ઉંચી પ્રતિમા 182 મીટરની ઉંચાઈ પર સ્ટેચ્યુ ઓફ યુનિટીની પાસે છે. આજની તારીખમાં, આ સ્થાન વિશ્વવિખ્યાત પર્યટન સ્થળ બન્યું છે, જ્યાં મોટી સંખ્યામાં પ્રવાસીઓ પહોંચે છે. રવિવારે અધિકારીઓએ કહ્યું છે કે સ્ટેચ્યુ ઓફ યુનિટીમાં આવતા પ્રવાસીઓ પણ તળાવમાં બોટ સવારીનો આનંદ માણે છે, તેથી તેમની સલામતીને ધ્યાનમાં રાખીને તળાવમાં હાજર મગરોને અહીંથી દૂર કરવામાં આવી રહ્યા છે. જો કે પંચમુલી તળાવમાંથી મગરોને કાઢવાની પ્રક્રિયા લગભગ બે વર્ષથી ચાલી રહી છે અને 194 ને દૂર કરવામાં આવ્યા છે, પરંતુ હજી પણ ત્યાં મોટી સંખ્યામાં મગર હાજર છે.
મગરને ગાંધીનગર-ગોધરા કેન્દ્રમાં ખસેડવામાં આવી રહ્યા છે
વન વિભાગના અધિકારીઓના જણાવ્યા અનુસાર પંચમુલી તળાવ, જેને સરદાર સરોવર ડેમના ડાયક -3 તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે, ફક્ત સ્ટેચ્યુ ઓફ યુનિટીની મુલાકાત લેનારા પ્રવાસીઓ માટે તળાવ તરીકે વિકસાવવામાં આવ્યો હતો. ડાઇક ખરેખર આર્ટિફિશ્યલ વોટર બોડીસ હોય છે, જે સરદાર સરોવડ ડેમમાંથી નીકળતા પાણીને સ્થિર બનાવવા માટે અહીં બનાવવામાં આવી છે, જ્યાંથી પાછળથી પાણી મુખ્ય નર્મદા નહેરના પ્રવેશ સ્થળે પહોંચે છે. પરંતુ, હવે અહીં પર્યટકો આવી રહ્યા છે, તેથી વહીવટીતંત્રે મગરને ત્યાંથી કાઢવાનો નિર્ણય કર્યો છે, જેથી તે કોઈ પણ પર્યટકને નુકસાન ન પહોંચાડે. કેવડિયા રેન્જ ફોરેસ્ટ ઓફિસર વિક્રમસિંહ ગભાનિયાએ કહ્યું કે, “2019-20 (ઓક્ટોબર-માર્ચ) માં અમે 143 મગરોને કાઢ્યા નાખ્યા. 2020-21માં, અમે ગાંધીનગર અને ગોધરાના બે બચાવ કેન્દ્રોમાં વધુ 51 મગરોને સ્થાનાંતરિત કર્યા. વન વિભાગના જણાવ્યા મુજબ મગરોને પકડવા માટે તળાવમાં આશરે 60 પાંજરા સ્થાપિત કરવામાં આવ્યા છે.
તળાવમાં હજી પણ 100 થી વધુ મગરો હોઈ શકે છે
અધિકારીઓના જણાવ્યા અનુસાર, તળાવનો તે ભાગ જ્યાં દરિયાઇ પટ્ટીઓ મગરથી સંપૂર્ણ સુરક્ષિત છે. આ સી-પ્લેન અમદાવાદની સાબરમતી નદીથી કેવડિયાના સ્ટેચ્યુ ઓફ યુનિટી સુધી ઉડે છે. આ સેવા ખુદ વડા પ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીએ શરૂ કરી હતી. જોકે, મુસાફરો હજી પણ પ્રવાસીઓની દ્રષ્ટિએ વહીવટ માટે એક પડકાર બની રહ્યા છે, કારણ કે ફક્ત 194 જ અન્ય સ્થળોએ ખસેડવામાં આવ્યા છે, જ્યારે લગભગ અઢી વર્ષ પહેલાં સ્થાનિક વન સંરક્ષક (વડોદરા વન્યપ્રાણી સર્કલ) આશરે 300 મગરો હોવાનો અંદાજ હતો અહીં.
આ વિસ્તાર પર્યાવરણ-પર્યટન માટે આકર્ષણનું કેન્દ્ર બની રહ્યું છે
રાજ્યના પર્યટન વિભાગના જણાવ્યા અનુસાર, ગુજરાત રાજ્ય વન વિકાસ નિગમ લિમિટેડે 2019 થી પંચમુલી તળાવમાં બોટ રાઇડ શરૂ કરી હતી. તળાવ વનસ્પતિ અને પ્રાણીસૃષ્ટિથી ભરેલું છે અને તેની આસપાસ પણ લીલા જંગલો છે. તે સ્ટેચ્યુ ઓફ યુનિટીની બાજુમાં છે, તેથી તે ઇકો-ટૂરિઝમના હેતુ માટે વિકસાવવામાં આવ્યું છે. સ્ટેચ્યુ ઓફ યુનિટીના પ્રવક્તાએ જણાવ્યું હતું કે હોડી સવારી એ ક્ષેત્રમાં પર્યટનનું મુખ્ય આકર્ષણ છે અને તેમાં ખાસ કરીને વીકએન્ડ દરમિયાન ભીડ રહે છે.
